Köfte
Köfte gerek Türk mutfağının gerekse dünya mutfak kültürünün zevkle tüketilen önemli yemeklerinden birisidir. Kısaca söylemek gerekirse, kıymanın değişik şekil ve usullerde hazırlanıp kızartılmış halidir ve yaklaşık 300 civarına yakın pek çok çeşidi olduğu bilinmektedir. Köftenin anavatanı ve ilk çıkış yeri olarak, Orta Asya ve Mezopotamya bölgesi olduğu kabul edilmekle birlikte, yapılan araştırmalara göre birçok yazıt ve kitabede, ezik et anlamına gelen kuffette kelimesinden söz edilmektedir.
Dünya mutfak literatüründe oldukça önemli bir yere sahip olan köftenin, dünya geneline bu coğrafyadan yayıldığı kabul edilmektedir. Bunun en önemli kanıtı olarak ta, birçok dilde köfte kelimesini ifade edecek bir karşılığının bulunmaması ve sadece et topu anlamına gelen 'meat balls' olarak söz etmesidir.
Ülkemizde köftenin tarihçesi
Ülkemiz mutfak kültüründe köftenin tanımı ile ilgili yazılmış ilk eserlerden birisi 15. Yüzyıl Osmanlı coğrafyasında Ahmed Cavid Bey tarafından yazılan Tercüme-i Kenzü'l-İştiha adlı eseridir ve bu eserde köfte kelimesi, kûfte şeklinde ifade edilmiştir. Köftenin kelime olarak tanımı ise dövülmüş, ezilmiş anlamını taşısa da köfte kelimesi dilimize Farsça kûfte sözcüğüyle girmiş gerek yörelerimize göre söyleme tarzı gerekse yılların değişimi içerisinde bu günkü köfte kelimesi halini almıştır. Köfte 19. Yüzyıl civarlarında kıyma makinesinin günlük hayatımıza girmesine kadar ki geçen dönemlerde et köfteleri için kullanılan gereçler genel olarak et ya iki bıçakla bıçak arası zırhla kıyılır veya tokmakla dövülmek sureti ile hazırlanırdı.
Köfte yapımında kullanılan malzeme, hazırlama ve pişirme şekline göre isimlendirildiği gibi, köfte pişirmede kullanılan aletin ya da kabın ismine göre de isimlendirilmiş köfte çeşitleri vardır.
Ülkemizde mutfağından köfte çeşitleri
Köfte Türk mutfağının en sevilen et yemeklerindendir. Kıymanın değişik malzemeler ve şekillerde kızartılması ile yapılır. Ülkemizde yaklaşık olarak 291 çeşit köfte olduğu sanılmaktadır. Doğru yöntemler kullanılması halinde köfte yapımı oldukça kolay olan bir yemek türüdür. Köfteyi yoğururken ellerinize bulaşmaması ve kolay yoğurulması için öncelikli olarak eller ıslatılarak köfte yoğurmaya işlemine başlanır. Her yörede kullanılan malzeme ve hazırlama yöntemine göre isimler verilmiştir. Ülkemizde en çok bilinen ve sevilerek tüketilen köfte çeşitlerinin başlıcaları şunlardır. Adana köfte, Akçaabat köftesi, Akhisar köfte, Bandırma köfte, Bolu Mengen köfte, Bolu cızbız köfte, çiğ köfte, dalyan Köfte, diyar köfte, ekşili köfte, içli köfte, İskenderun köfte, İzmir köfte, kadınbudu köfte, odun köfte, Piraziz köftesi, saray köfte, satır köfte, Sultanahmet köftesi, sulu köfte, misket köfte, şiş köfte, Tekirdağ köftesi, terbiyeli köfte, Tire köfte.
Lezzetli bir köfte hazırlamanın incelikleri
Köfte hazırlamak dünyanın en kolay yemeği gibi görünse de yapması ayrı bir incelik ve bir o kadar da maharet isteyen bir iştir. Kullanacağınız et ve baharatların tam kıvamında ayarını tutturabilmek için tecrübe ve emek gerekir. Leziz bir köfte hazırlamanın püf noktaları nelerdir kısaca bahsedelim. - Lezzetli bir köfte hazırlamaya başlamadan önce mutlaka köfte hazırlamakta kullanacağınız etinizi iyi seçmeniz gerekir, bu işin en güzel yolu herhangi bir market yerine, devamlı alışveriş yaptığınız ve güvendiğiniz kasabınızdan etinizi hazırlatmak olacaktır. Köfte yapımında kullanacağınız etinizi döş etinden az yağlı olanını seçin ve kasabınıza eti iki sefer çekmesini söyleyin.
- Bir kilogram et için yaklaşık 200 gram kadar, kesimlik hayvanların arka kısımlarında kavram bölgesi denilen bölgede bulunan ve kavram yağı denilen yağdan isteyin ve bu yağı da iki defa çektirin. Daha sonra bu aldığınız et ve yağınızı iyice yoğurarak, bir süreliğine buzdolabında dinlenmeye bırakın.
- Soğanları çok minik doğramaya özen gösterin ve buzdolabında dinlendirin. Doğramış olduğunuz soğanları bir gün buzdolabında dinlemeye bırakırsanız yapacağınız köfte daha güzel olacaktır. Köfte hazırlamakta soğanın sadece kendisi gerekeceği için, doğramış olduğunuz soğanların suyunu sıkın. Köfte hazırlamakta kullanılan ve elinizin altında her an hazır bulunması gereken köfte baharatı, kimyon, karabiber, kekik ve dilerseniz toz kişniş, galeta ununu.
- Köfte hazırlarken fazla yumurta kullanmayın zira yumurta biraz zaman geçince köftenizin kokusunu ağırlaştırır.
- Köfte için hazırladığınız baharatları etin üzerine eklediğinizde köfte harcını en az on dakika iyice yoğurun, buzdolabında on dakika kadar bekletip tekrar on dakika daha yoğurun ve köfteyi hemen pişirmeyin, en az 2-3 saat kadar bekletin.
- Eğer köfteyi ızgara veya mangalda yapmayacaksanız varsa mutlaka döküm tava kullanın ama mutlaka ağır ateşte pişirmeye özen gösterin.
Köfte hazırlarken acele etmeden baharatına ve inceliklerine dikkat etmeniz halinde lezzetli bir köfte hazırlamamanız için hiçbir sebep yoktur.
Afiyet olsun.
21.01.2024 11:27:24
Köfte ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|